Wielkanocne tradycje i symbolika świąt
Wielkanoc to dla chrześcijan najważniejsze święto w całym roku. Rozpoczyna się od Niedzieli Palmowej a kończy w Lany Poniedziałek. O symbolice świąt i tradycjach rozmawialiśmy z księdzem Michałem Szczypkiem - Sekretarzem Prowincjalnym Zgromadzenia Księży Orionistów.
Dlaczego dla chrześcijan są to najważniejsze święta?
- Przeżywamy mękę i śmierć Jezusa Chrystusa i jego zmartwychwstanie, które dla naszej wiary jest fundamentem. Wierzymy w to, że Jezus Chrystus zmartwychwstał, że poprzez krzyż dokonało się odkupienie każdego człowieka.
Co symbolizuje Triduum Paschalne?
- Wielki Czwartek jest to dzień ustanowienia sakramentu kapłaństwa i eucharystii. Podczas mszy świętej - Wieczerzy Pańskiej, kiedy tak naprawdę rozpoczynamy ten okres triduum paschalnego, Jezus Chrystus pokazuje nam jaka powinna być nasza postawa wobec drugiego człowieka poprzez obrzęd umycia nóg dwunastu apostołom, tak jak on tego dokonał, tak my to symbolicznie również praktykujemy. Wielki Czwartek jest tym dniem kiedy na zakończenie mszy świętej, Jezus Chrystus zostaje pojmany, zostaje zdradzony przez Judasza i my w naszej tradycji przenosimy Najświętszy Sakrament do ciemnicy, gdzie właśnie symbolicznie ukazujemy to pojmanie Jezusa Chrystusa, osądzenie go przez Żydów. Wielki Piątek natomiast to dzień takiej szczególnej ciszy i refleksji, a przede wszystkim dzień śmierci Jezusa Chrystusa. Wieczorem w liturgii będziemy przeżywać jego mękę i śmierć. Jak wiemy Wielki Piątek jest również związany ze ścisłym postem, żeby włączyć się, spróbować przeżyć mękę Jezusa Chrystusa. Z kolei w Wielką Sobotę wieczorem odbywa się wigilia paschalna, czyli moment kiedy dokonuje się już zmartwychwstanie. Odbywa się procesja rezurekcyjna, gdzie uroczyście ogłaszamy wszystkim, że Jezus Chrystus zmartwychwstał. To już jest partycypacja w tym zmartwychwstaniu.
Co symbolizują pokarmy, które święcimy w Wielką Sobotę?
- Jest to bardzo ważna tradycja, ale musimy pamiętać, że najważniejsze jest uczestnictwo w Triduum Paschalnym. Tradycją święcenia pokarmów na stół wielkanocny jest także wyrazem takiego naszego przygotowania się do zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Co w takiej święconce powinno się znaleźć? Wiadomo są pokarmy, które symbolizują pewne rzeczy. Jajko symbol życia, wkładamy też do koszyczka wędliny, które są symbolem dobrodziejstwa. Kiedyś wkładano również baranka paschalnego jako symbol Jezusa Chrystusa zmartwychwstałego. Wkładamy sól, która ma nas zachować od zepsucia, można włożyć chrzan, chleb, który Jezus Chrystus rozmnożył dla swoich uczniów, babki wielkanocne, pisanki. Są to dary naszych umiejętności, które świadczą o naszym przygotowaniu. To wszystko później pojawia się na stole wielkanocnym.
A co symbolizuje Lany Poniedziałek?
- To już jest zwyczaj typowo ludowy. On nie wiąże się ściśle z teologią męki , śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. W rożnych krajach jest to różnie obchodzone. W naszej historii również śmigus -dyngus w różnych czasach różnie był obchodzony. Jednego dnia mężczyźni oblewali kobiety, drugiego kobiety mężczyzn. Obecnie każdy oblewa każdego. Jest to typowo ludowy zwyczaj, który wpisał się w kontekst przeżywania świąt Wielkanocnych.